Сапрауднаеімя Янкі Купалы – ІванДамінікавічЛуцэвіч. Янка Купала- народны паэтБеларусі, выдатнымайстарпаэтычнага слова, адзін з самых буйных паэтау, якіхувогулеведаесусветнаялітаратура. Янка Купала нарадзіуся у 1882 годзе, 7ліпеня-якраз на Купалле, у вёскеВязынка. Як вядома, у ноч на Івана Купалу шукаюць у лесе папараць-кветку-кветкушчасця і хтознойдзеяе- тамуадкрыюццамногіятаямніцыжыцця. Паэттаксама  хацеуздабыць  шчасце- і не столькі для сябе, колькі для роднага народа. Таму і псеуданімсабе  таківыбрау.  Паэт, на думку Я.Купалы, павіненбыцьвыразнікам дум і спадзяванняу народа, змагаром за яголепшаебудучае.

У творчасціЯнкі Купалы шмат розных вершауіпаэм, апавяданняу і пес, напісаных на розныятэматыкі. І зараз я раскажуабапавяданне, якое мне вельміпадабаліся, і якое я б параялапрачытацькожнаму.

 У 1913 годзе у Акопах Янка Купала напісаупесу “раскіданаегняздо”, якая мне вельміспадабалася. Асноунаяпраблемагэтайпесы-праблемазямлі, крыніцыіснаванняселяніна, яговолі і свабоды.  Таксамау драме паказанаразарэнне і збядненнепрацоунагабеларускагасялянства. У гэтайпесеЯ.Купалапаказауцяжкі шлях  беларускагасялянства у пошукахстрачанайбацькаушчыны, зямлі і волі. Галоуны герой драмы-Сымон,  старэйшы сын Зяблікау. Гэтасвабодалюбівы, непакорны, моцны духам чалавек. Ёнздольныабараніць сваю чалавечуюгоднасць, заступіцца за іншых. “Свайго у крыуду не папушчу, хоць бы там свет дагарынагаміперакуліуся ”- гаворыцьён. Зоська і Незнаёмыпарауноваюцьяго з вольнайптушкай, магутнымарлом: “Птушкаю–арломбыць бы табе і лётаць па паднябессі, як лётаевецергэты вольны!”. ВобразСымонапададзены у развіцці. Спачаткуён, як і ягобацька ,спадзяецца на справядлівасць суда і законау. Упэунены у сваёйправаце, ён, калідваровыялюдзізаворваюцьпасевы, з сякераюу руках бароніць сваю землю. Як чалавекрашучы, настойлівы і упарты, Сымонхочадабіццапраудыуласнымісіламі. На бацькаваймагілеёндае клятву “жывым не сысці з гэтагамесца , з гэтага  разграбленнагагнязда,…хай бюць, рэжуць, катуюць ”. На прапановумаціскарыцца, пайсці да паніча на службу Сымонрашучаадказвае: “Пакарыцца?..Гэта , мамачка, значыць: прадаць, утапіцьсябе, цябе, нас усіх у вечнае рабства, з якогавыхадуніколі  не знойдземні мы, нітыя, штопасля нас рабства у спадчынуатрымаюць ”. Становіццазразумелым, чаму герой так строга асуджаеЗосю, не разумееЛявона і Марылю, якіяшукаюцьпрауду з дапамогай  закона. Яны прывыкліпакарацца і жывуць на літасць , на справядліваерашэнне суда. Лявон-нястомныпрацаунік , спагадлівыбацька . Ёнмоцна і самаахвярналюбіць сваю зямлю-карміцельку, аддаеёй усе сілы, не можажыць без яе. Лявонлічыцьзямлю, на якоцпрацуе, сваёйуласнасцю. Яна належыць яму па праву спадчыны, перайшла ад дзядоу і бацькоу. Лявонлічыць, штоцарскі суд узаконіцьяго права на зямлю, якуюхочаадабрацьпаніч, але  Лявонканчаежыццёпрыгубствам. Жана ЛявонаМарыля, якая бачыла шмат гора і мала радасці,  неяк  нагадваесвайго мужа, але адрозніваеццавынослівасцю.  Не гледзячы на усё, штоадбылося, янамужнапераносіла усе нягодыжыцця. У характарыгэтайжанчынышматцярплівасці  і пакорлівасці.

 Купала паказвае, як падуплывам  усягоперажытага: смерцьбацькі, ганьбасястры, страта зямлі і г.д., змяняюццапогляды на жыццё. ЦяперСымонразумее, што закон не можаабараніцьінтэрэсау  працоунагачалавека, “трэбаваявацьрозумам, а не тапаром” і гэтамупаэтвучыцьдругіх. Янка Купала паказау, штовырвацца з-падперыгнёту і уціску, здабыцьзямлю і волю можнатолькі шляхам барацьбы і змагання. Я бы параялакожнамупрачытацьгэтуюпесу, у асновуякой, паложынырэальныяпраблемыамалькожнайсялянскайсямі.

Драма "Раскіданаегняздо" напісана ў 1913 годзе. У яеасновупакладзены факты з жыццясям'ідзедаАнуфрыя, у якога князь Радзівіладабраўзямлю і хату. Асэнсоўваючысямейнуютрагедыю як агульнанародную, Янка Купала паказаў у творыцяжкі шлях беларускагасялянства ў пошукахстрачанайбацькаўшчыны, зямлі і волі.

Падзеі ў драме адбываюцца ў пярэдадзеньпершайрускайрэвалюцыі 1905 года і сканцэнтраванываколСымона. Гэтаасноўнывобразтвора, якіпаказаны ў развіцці. Дух бунтарства і непакорнасцьуласцівыСымону ад нараджэння. У ягохарактары шмат рашучасці, імпульсіўнасці. Ёнчастахапаецца за сякеру, каббараніць свой гонар, адстойваесваёдабро. Сымону не хапаеадметнасці, непаўторнасці, уменняжыцьсваімрозумам. Спачаткуён, як і бадька, трымаеццаразбуранагагнязда, імкнеццадавесці судовую справу да канца, даказацьпраўду, але, не знайшоўшыяе, па заклікуНезнаёмагапакідаесям'ю, малых братоў, маці і рушыць на Вялікі Сход, яшчэдакладна не ўсвядоміўшы, што з сябегэты сход уяўляе.

Асноўнае ў ягонымхарактары - непакорнасць, рашучасць, гатоўнасцьісці да мэтына злом галавы, бясстрашнасць. Сіла ў Сымонаёсць, але няматрывалайдухоўнайасновы, якая магла б накіравацьгэтуюсілу. У спадчыну яму дасталосямоцнаеадчуваннезнітаванасці з зямлёй. Калісувязь з зямлёйрвецца, Сымонсапраўдыгатовыадважыццанаўсё, нават на забойства. Гзтаёнадчувае і пачынае сам баяццасваёйгатоўнасці. Утакім стане ёнтворыць акт помсты: падпальваепанскімаёнтак. Зразумела, штогэта не ўсведамленнеграмадзянскагаўчынку, а пакульштоінстынктыўнаяпомста. Ёнмяняесякеру на паходню і на Вялікі Сход ідзебыццам не па сваёйволі, нібыта чужая рука, воля, мацнейшая за ягоную, вядуцьяго за сабой.Ціпрывядзе да мэтыгэты шлях? Адказ не можабыцьадназначным. Сымонгатоўстаць у шэрагізмагароў, якіяздабываюць волю і долю, ахвяравацьсабой. У драме гэтаадзін з варыянтаўпошуку, але далёка не адзіны.

ЛёсЗосідраматычны. Натура ўражлівая, сентыментальная, яназнаходзіцца ў палонедзівосныхсноў і мар. Яевабяцькветкі, луг, поле - усёпрыгожае, паэтычнае. Але светлыяпамкненніЗосіўступаюцьу разлад з суровайрэчаіснасцю. Яна і Панічапакахала, тамуштоёнпрыгожы. Зося - чалавекдобрайдушы, а такіялюдзізвычайнакахаюцьвельмімоцна. Даверлівая, чулая, яна не можавынесціздрадыПаніча і спрабуепавесіццапаблізу палаца, кабтакімчынамвыказацьпратэстсупрацьпанічовайздрады. Але дваровыялюдзіяератуюць. І тадызацямненненаходзіць на яе светлы, дапытлівырозум. Як бы прасвятлеўшы, глядзіцьЗоська на пажар. Прасвятленнегэтасімвалічнае. Яна разам з Сымонамідзе на Вялікі Сход. Сваю дарогуЗоськавыснавала ў сваіхмроях-снах, празпаўмістычныяазарэнніпоруч з думкаміпра Бога, разам з ідэаламідабра, міласэрнасці, шкадавання, любові.

Данілка - падлетак, не па гадах разумны, разважлівы. Яго, як і Зоську, вабіцьпрыгожае, на працягуўсёйп'есыёнмайструескрыпку. І калібацькаразбіваескрыпку, Сымонпагражаезрабіць новую. Ясна адно: без скрыпкі для Данілкі свет "не гучыць" - без музыкінямагармоніі ў тым малым свеце, штоягоакружае, як і ваўсіыСусвеце. ПІлях, абраныДанілкам, - гэта шлях музыкі, творцы. Данілка - увасабленнеталенавітасціўсягобеларускага народа. Ён, падлетак, пайшоў не за Сымонам і Зоськай, але за маткаю і Старцам. У гэтымвыбарыёсць свая рацыя: Данілкупатрэбна не канчатковаямэта шляху, а сама дарога, магчымасцьубачыць свет і, вядома, удостальнайграцца на новайскрыпачцы. Вынікгэтага шляху невядомы, але абсалютнаяснаадно: марным, бязмэтнымгэты шлях не будзе.

ШляхіЗяблікаўразбегліся, але тупіковыхпуцявін тут няма. Усе Іпляхімогуцьпрывесці да адноймэты - да пошуку і аднаўлення "раскіданагагнязда" - Бацькаўшчыны, да набыццялюдзьмістрачанайчалавечайгоднасці. Разбурылі не толькі хату Зяблікаў, "раскіданымгняздом" была ўсятагачасная Беларусь. Адсюль і сэнсназвытвора.

Я лічу, што на прыкладзеСымона Янка Купала паказаўпрацэсабуджэннянацыянальнайсвядомасцібеларускіхсялян, пошукіімішляхоў да вызвалення. Адшукацьстрачануюбацькаўшчыну, вырвацца з-падпрыгнёту і ўціску, здабыцьзямлю і волю можнатолькі шляхам барацьбы, змагання - такая асноўная думка твора.